Czym są Parasomnie?

Są to niechciane zjawiska okresowo występujące w trakcie snu np. koszmary i lęki nocne, mówienie przez sen, lunatyzm. Przyczyny parasomni nie są do końca jasne. Prawdopodobnie są wynikiem nakładania się różnych stanów: czuwania, snu REM i snu NREM. Parasomnie są najczęstsze w okresie dzieciństwa, wraz z wiekiem powinny ustępować.

Parasomnie snu NREM

Powstają podczas snu wolnofalowego i są zaburzeniami wynikającymi z niecałkowitego wybudzenia się. Tego typu zaburzenia powstają w wyniku współistnienia ze sobą stanu czuwania i snu NREM. Występują głównie u dzieci, często mają charakter rodzinny. Najczęściej wywołują je zjawiska, które pogłębiają fazę snu NREM, np gorączka, alkohol, stres. Po przebudzeniu człowiek zupełnie ich nie pamięta. Do tej grupy należą min.: lunatyzm (somnambulizm ) i lęki nocne.

Lunatyzm zwany też somnambulizmem, sennowłóctwem – to zjawisko wykonywania w czasie snu różnych czynności w łóżku lub poza nim. Najczęściej objawia się chodzeniem, jedzeniem, ubieraniem się krótko po zaśnięciu. Osoby cierpiące na lunatyzm najczęściej nie zdają sobie z tego sprawy. Objawy pojawiają się ok. 30-40 minut od zaśnięcia, w szczytowym momencie snu wolnofalowego NREM.

Chory w trakcie epizodu lunatyzmu wykazuje aktywność ruchową, np. siada na łóżku, chodzi po mieszkaniu, staje przy oknie, działa na zasadzie automatyzmów. Chory ma zwykle otwarte oczy i nie ma kontaktu z otoczeniem.

Lęki nocne – również występują podczas snu wolnofalowego NREM.

Ich cechą charakterystyczną jest podejmowanie próby ucieczki przed przerażającym bodźcem. W trakcie ataku dochodzi do nagłego wybudzenia się śpiącego i wystąpienia objawów wegetatywnych, np.: głośnego krzyku, paniki i objawów lęku (płacz, strach, tachykardia, przyspieszony oddech). Czasem może przeradzać się to w epizod somnambulizmu i być przyczyną uszkodzenia czy urazu ciała. Czasami ucieczka z łóżka skutkuje uderzeniem w ścianę, ale mogą też być przypadki wybiegania z pokoju, czy nawet z domu. Epizody lęków nocnych czasem mają bardzo gwałtowny przebieg i mogą powodować poważne zranienia śpiącego obok partnera.

Lęki nocne dotyczą 3-4% dzieci między 4-12 rokiem życia. U dorosłych występują częściej od 4 do 5% , głównie między 20-30 rokiem życia, mogą występować u kilku członków rodziny.

U dzieci cierpiących na lęki nocne rzadko występują zaburzenia psychiczne, u dorosłych reguła jest odwrotna.

Leczenie:

W sporadycznych epizodach lęków nocnych jest na ogół nie potrzebne.

W poważniejszych przypadkach polecana jest psychoterapia i techniki redukcji stresu.

W niektórych przypadkach potrzebna jest farmakoterapia.